133. kuruluş yılını kutlayan Marmara Üniversitesi, geçmişte öğrencisi olan Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’a İstanbul’a yaptığı başarılı hizmetlerden dolayı “Fahri Doktora” ünvanı verdi.
Eğitim alanında hizmet veren İstanbul’un en köklü ve güzide üniversitelerinden Marmara Üniversitesi, 133. Kuruluş Yıldönümü Kutlamaları kapsamında üniversitenin eski öğrencisi İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Kadir Topbaş’a “Fahri Doktora” ünvanı verdi.
Marmara Üniversitesi’nin Haydarpaşa Kampüsü’nde yapılan “Fahri Doktor Payesi Tevdi Töreni”ne İBB Başkan Kadir Topbaş’ın yanı sıra, İstanbul Milletvekili Feyzullah Kıyıklık, Marmara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Emin Arat, üniversitenin akademisyenleri, İBB Genel Sekreteri Hayri Baraçlı ve diğer İBB Bürokratları ile İstanbul’un ilçe belediye başkanları ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri katıldı.
Marmara Üniversitesi Senatosu’nun 22 Aralık 2015 tarihli kararıyla verilen “Fahri Doktora Ünvanı”nın belgesini, Marmara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Emin Arat Başkan Kadir Topbaş’a takdim etti. Törende konuşan Başkan Kadir Topbaş, verilen fahri doktora ünvanına teşekkür ederek, 1960’lı yılların sonunda Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun olduğunu hatırlattı.
İstanbul’a onurla hizmet ederken mensubu olduğu üniversiteden aldığı bu payenin çok ayrı bir anlamının olduğunu vurgulayan Başkan Topbaş, 9 bin 500 tarihi olan şehrin jeopolitik öneminin son 12 yılda yaptıkları yatırımlarla artarak devam ettiğini söyledi. Vatandaşların memnuniyetinin ve bu tür takdirlerin kendilerine çok daha büyük bir sorumluluk yüklediğinin farkında olduklarını ifade eden Topbaş, şöyle konuştu;
“Sayın Cumhurbaşkanımızın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nda başlattığı, gerçekten milat olarak düşündüğümüz bir süreçten ilham alarak, kadim medeniyetimizde var olan hizmet anlayışını sürdürmeye çalışıyoruz. Takdir ettiğiniz bu paye benim için çok önemli. İlkokul diploması aldığım günkü heyecanı yaşıyorum. Günümüzde şehir yönetimleri dünyanın kaderini belirleyecek noktaya geldi. Çok ciddi yatırım ve hizmetlerle İstanbul’u dünyanın odak şehirlerinden biri yapmayı başardık. Dönemimizde kurumsal taassup göstermeden İstanbul’un yarınlarını hazırlamak için çalıştık. Başarı, taleplerin yerine getirmekten değil, halkın taleplerini önceden hissedip yerine getirmekten geçiyor. Artık, halka rağmen sadece kendince verilen kararlarla adım atılamayak, ortak akla ihtiyaç duyulan bir süreçteyiz. Hep, ‘Bu şehirde yaşayanlar daha fazla nasıl mutlu olur?’ diye düşünerek hizmet ürettik.”
İstanbul’un bugün kar yağışlı olmasına rağmen, vatandaşların geçmişteki endişeleri duymadığını ve “İBB bunun üstesinden gelir” dediğini dile getiren Topbaş, ekip çalışmasıyla ulaşım ve karla mücadele çalışması gibi her alanda çok büyük yatırım ve hizmetlere imza attıklarını söyledi.
Törende konuşan Marmara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Emin Arat da “Üniversitemizin 133. kuruluş yıldönümünde bizim üniversitemizden mezun olan ve İstanbul’u 12 yıldır başarıyla yöneten Kadir Topbaş’a yerel yönetimler alanında fahri doktora verilmesinden memnuniyet duyuyoruz. Sayın Kadir Topbaş, İstanbul’un geleceğine adanmış vizyonu, hayranlık uyandıran azmi ve gayretiyle şehrin geleceğine imzasını atmıştır” ifadelerini kullandı.
Törende, Kadir Topbaş’ın özgeçmişi ile fahri doktora ünvanının veriliş gerekçesi, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Recep Bozlağan tarafından okundu. Topbaş’a, törenin sonunda fahri doktora payesi ile üniversite yıllarındaki fotoğrafı takdim edildi. Tören, Topbaş ve Arat’ın üniversitenin tanıtım filminde olduğu gibi akademisyenleri ve davetlileri arkalarına alarak çektikleri selfie ile son buldu.
MARMARA ÜNİVERSİTESİ’NİN İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI DR. KADİR TOPBAŞ’A FAHRİ DOKTOR UNVANI VERİLMESİNE DAİR SENATO KARARI VE GEREKÇESİ
A. KARAR
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Dr. Kadir Topbaş’a; İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet performansının artırılması, kentsel hizmetlerde kalitenin yükseltilmesi, şehrin uluslararası düzeyde tanıtımı, İstanbul’un dünyanın önde gelen küresel şehirlerinden biri hâline getirilmesine yönelik girişimleri, Türkiye Belediyeler Birliği’nin kurumsallaştırılarak hizmet kapasitesinin artırılması ve Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Dünya Teşkilatı’nın uluslararası konumunun güçlendirilmesi konusunda yapmış olduğu çalışmaların teyit edilmesi amacıyla 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14. maddesi uyarınca, “Yerel Yönetimler Anabilim Dalı”nda fahrî doktor unvanı tevdi edilmesine karar verilmiştir.
Karar Tarihi: 22 Aralık 2015Karar No: 2015/342-5
B. DR. KADİR TOPBAŞ’IN YEREL YÖNETİMLER ALANINDA YAPTIĞI ÇALIŞMALAR
1. Siyaset, Yönetim ve Uluslararası İlişkiler Alanındaki ÇalışmalarıDr. Kadir Topbaş yerel siyasette uzun yıllar çeşitli kademelerde yöneticilik yaptı.1999 yılında Beyoğlu Belediye Başkanlığına, 2004, 2009 ve 2014 yıllarında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına seçildi ve bu başarısı ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarihinde üst üste üç defa seçilen ilk belediye başkanı oldu. Büyükşehir belediye başkanlığı döneminde belediyenin yönetim yapısı yeniden düzenlendi. Belediye bütçesi, Büyükşehir Belediyesi tarihindeki en yüksek sayısal değere ulaştı. Yerel yönetim reformu ile birlikte hizmet verilen toplam alan yaklaşık üç kat genişlemesine rağmen, hizmetlerde herhangi bir aksamaya izin verilmedi.2009, 2011 ve 2014 yıllarında Türkiye Belediyeler Birliği başkanlığına seçildi. Döneminde Türkiye Belediyeler Birliği’nde kapsamlı bir kurumsallaşma çalışması başlatıldı. Türkiye Belediyeler Birliği ulusal ve uluslararası düzeyde referans bir kurum haline geldi. Dr. Kadir Topbaş dünya belediyeler birliği niteliğini taşıyan Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Teşkilatına 2010 ve 2013 yıllarında başkan olarak seçildi.Teşkilatın üye sayısının artırılması, kurumsal kapasitesinin geliştirilmesi ve temsil kabiliyetinin güçlendirilmesine yönelik geniş kapsamlı çalışmalar yaptı. 2011 yılında “Birleşmiş Milletler Yerel Yönetimler Danışma Komitesi” (UNACLA) başkanlığına seçildi. Dr. Kadir Topbaş’a 2011 yılında Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Onur Ödülü, 2014 yılında Kore Devlet Kültür Nişanı, 2015 yılında Tataristan Devlet Madalyası, Kazakistan-Türkiye Dostluk ve İşbirliğini Geliştirme Madalyası ve UNESCO 70. Yıl Madalyası takdim edildi.
2. Planlama, Kentsel Dönüşüm ve İmar Çalışmaları
Dr. Kadir Topbaş 2004 yılında İstanbul Metropoliten Planlama ve Kentsel Tasarım Merkezi’ni kurdu. İstanbul’u küresel ölçekte planlama vizyonu ile kurulan merkezde il çevre düzeni planı, nazım imar planları, koruma amaçlı imar planları ve birçok planlama çalışması yapıldı. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ile işbirliği yapılarak İstanbul Metropoliten Alan Etüt ve Projeksiyon Çalışması tamamlandı.Zeytinburnu, Başakşehir, Esenler, Büyükçekmece, Küçükçekmece, Kadıköy, Bağcılar ve Sarıyer ilçelerinde kentsel dönüşüm çalışmaları başlatıldı.Ayrıca Kartal, Kâğıthane, Bayrampaşa ve Beyoğlu ilçeleri başta olmak üzere birçok ilçe için kentsel dönüşüm projeleri hazırlandı.KİPTAŞ tarafından 43.572 konut inşa edildi. 15.754 konutun ise inşaatı devam etmektedir. Sultanahmet, Taksim ve Çağlayan meydanları başta olmak üzere yaklaşık 50 meydan yeniden düzenlendi.İstanbul Deprem Master Planı hazırlandı.
3. Tarihî Mirasın Korunması, Kültür, Sanat ve Turizm Alanındaki Çalışmaları
Mimar ve sanat tarihi doktoru olan Kadir Topbaş döneminde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin en hassas olduğu konu tarihî mirasın korunmasına yönelik çalışmalar olmuştur. Bu amaçla belediye bünyesinde Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı kuruldu. Tarihî Yarımada, Boğaziçi ve Haliç’te silueti tehdit eden yapılaşmanın engellenmesi amacıyla Büyükşehir Belediye Meclisi kararı alındı. Bu çerçevede Tarihî Yarımadanın üç boyutlu lazer taraması gerçekleştirilerek mevcut yapıların silueti kayıt altına alındı.Türkiye’nin en büyük Eski Eser Çalışmaları Merkezi ile Restorasyon ve Konservasyon Laboratuarı kuruldu.Haydarpaşa, Süleymaniye, Zeyrek ve Perşembe Pazarı kentsel yenileme planları hazırlandı.251 adet tarihî eser restore edildi, bütünüyle yok olan 24 adet tarihî eser ise aslına uygun olarak yeni baştan inşa edildi.Atatürk Kitaplığı’ndaki 4,5 milyon nadir eser, Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulları Arşivinde yer alan 2,5 milyon belge elektronik ortama aktarıldı.Avrasya Dünya Mirası Şehirleri Konferansı, Bilgi Kentleri Sempozyumu, Uluslararası Lale Sempozyumu, Uluslararası Graffiti Festivali, Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Mimarlar Kongresi, Dünya Belediye Başkanları Zirvesi, Urbanage Küresel Konferansı ve UCLG Dünya Konseyi toplantısı gibi küresel ve uluslararası düzeyde önem taşıyan birçok etkinlik organize edildi.Dünya üzerindeki 20 önemli merkezde İstanbul Kültür ve Tanıtım Günleri organize edildi.İstanbul Kongre Merkezi, Haliç Kongre Merkezi, Panorama 1453 Müzesi, İslâm Bilim ve Teknoloji Müzesi başta olmak üzere onlarca nitelikli kültürel ve sanatsal mekân oluşturuldu.Çoğu İstanbul üzerine kaleme alınmış 517 özgün kitap, 52 adet sesli ve görsel yayın gerçekleştirildi.
4. Çevre Yönetimi, Yeşil Alanlar ve Rekreasyon Çalışmaları
Kadir Topbaş döneminin en dikkat çeken özelliklerinden biri de dünya üzerinde başka hiçbir şehirde görülmeyecek kadar başarılı peyzaj ve yeşil alan düzenlemelerinin yapılmasıdır. 1923-2004 yılları arasında İstanbul’da yıllık ortalama 731 bin m² yeşil alan üretilmişken, 2004-2014 döneminde yıllık ortalama 1.953.000 m² yeşil alan üretildi. Diğer bir ifade ile Topbaş döneminde üretilen yeşil alan miktarı önceki dönemlerin 2,5 katından daha fazladır. Topbaş döneminde 3 milyonun üzerinde ağaç dikildi. Bu dönemde dikilen yıllık ağaç sayısı önceki dönemlerin iki katından fazladır.Dr. Kadir Topbaş döneminin simgesi âdeta lale çiçeği olmuştur. Lale çiçeği, anavatanı olan Türkiye’ye âdeta geri dönerken, ülke ekonomisi içinde bir lale endüstrisi ve lale piyasası oluştu.İstanbul’a su arzının âdeta teminatı olan Melen projesi hayata geçirilerek şehre yılda 575 milyon m³ su verilmeye başlandı. İlde üretilen atıksuların tamamı ön arıtma veya biyolojik arıtmadan geçirilmekte, katı atıkların yine tamamı düzenli depolama alanlarına alınmakta ve elde edilen atık maddeler enerji üretiminde ve sanayi sektöründe kullanılmaktadır. İstanbul Boğazı’nın oksijen açısından zengin suyu Kâğıthane Deresi vasıtasıyla Haliç’e akıtılmaya başlandı.Önceki dönemlerde yıllık ortalama 8 km. dere ıslahı gerçekleştirilmişken, Topbaş döneminde yıllık ortalama 17 km. dere ıslahı gerçekleştirildi.İstanbul’un havasındaki kükürtdioksit (SO₂) oranı 22 mikrogramdan 3 mikrograma düşürüldü.
5. Ulaşım Yönetimine Dair Çalışmaları
Kadir Topbaş döneminde İstanbul Büyükşehir Belediyesi yatırım bütçesinin yaklaşık %60’ı ulaşım hizmetlerine ayrılmaya başlandı.İstanbul Metropoliten Alanı Kentsel Ulaşım Ana Planı hazırlandı. İstanbul’un mevcut raylı sistem ağının %70’ini oluşturan Taksim-Yenikapı, Taksim-Kabataş, Aksaray-Yenikapı, 4. Levent-Hacıosman, Topkapı-Edirnekapı-Habipler, Otogar-Başakşehir-Olimpiyat Köyü, Kadıköy-Kartal, Zeytinburnu-Bağcılar ve Eminönü-Kabataş raylı sistem hatları ile Eyüp-Pierre Loti teleferik hattı Kadir Topbaş döneminde inşa edildi ve raylı sistemlerin toplu ulaşımdaki payı iki katına çıkarıldı.Üsküdar-Ümraniye-Sancaktepe, Kabataş-Mecidiyeköy-Mahmutbey, Bakırköy-Bağcılar Kirazlı, Kartal-Kaynarca-Sabiha Gökçen Havalimanı raylı sistem hatları ise inşa sürecindedir. 449 km. yol, 80 km. bisiklet yolu, 13 km. tünel yol ve 159 kavşak inşa edildi.İstanbulkart ile toplu ulaşımda tek bilet uygulamasına geçildi.Cep Trafik, trafik yoğunluğu haritası, Trafik Radyosu, EDS, Mobil EDS, akıllı sinyalizasyon, akıllı durak gibi uygulamalar İstanbul halkının Topbaş döneminde yaşadığı yeniliklerdendir. İETT ve Özel Halk Otobüsleri filosundaki otobüslerin yaklaşık %90’ı yenilendi. İSPARK kurularak otopark yönetiminde çağdaş bir model geliştirilirken, İstinye ve Tarabya koyları da düzensizlikten ve görüntü kirliliğinden kurtarıldı.
6. Eğitim Alanındaki Çalışmaları
Dr. Kadir Topbaş döneminde Büyükşehir Belediyesi bünyesinde Gençlik Eğitim ve Rehberlik Merkezi kurularak her yıl binlerce gence eğitim hizmeti verilmeye başlandı.200 binden fazla üniversite öğrencisine, 400 binden fazla ilk ve orta öğretim öğrencisine, şehit ve gazilerin çocukları ile engelli öğrencilere eğitim yardımı yapıldı.Çocuklara ve gençlere yönelik bilinçli internet kullanımı hizmeti sunan Belnet İnternet Hizmeti şehrin 68 ayrı noktasında hayata geçirildi.Toplam 238 merkezde, 330 farklı branşta 2.100.000 kişiye sanat ve meslek eğitimi verildi. İstanbul’da yaşayan yabancı uyruklu öğrencilere rehberlik yapmak amacıyla İstanbul Uluslararası Öğrenci Merkezi kuruldu. 32 adet okul inşa edildi. 178 okula laboratuar, atölye, müzik salonu ve bilgisayar sınıfı yapıldı.
7. Sağlık ve Sosyal Yardım Hizmetleri Alanındaki Çalışmaları
İstanbul geneline dağılmış 47 adet merkezde 11 milyonu aşkın kişiye ücretsiz sağlık ve evde bakım hizmeti verildi.İhtiyaç sahibi bir milyonu aşkın kişiye aynî, nakdî veya ilaç yardımı yapıldı.Şiddete maruz kalan 4 binin üzerinde kadına, yeniden yapılandırılan Kadın Koordinasyon Merkezi vasıtasıyla yardım edildi. “Herkes İçin Erişilebilirlik Koordinasyon Kurulu” oluşturuldu.Engellilere yönelik hizmet veren 24 merkez ve 11 irtibat bürosu kurularak toplam 171 bin engelliye ulaşıldı. Yaklaşık 100 bin engelliye teknik cihaz ve tedavi yardımında bulunuldu.Engellilere yönelik yaz kampından 155 bin kişi yararlandı.696 kavşakta engellilere uygun sinyalizasyon ve sesli bilgilendirme hizmeti verilmektedir.
8. Spor Alanındaki Çalışmaları
Dr. Kadir Topbaş döneminde İstanbul Büyükşehir Belediyesi uhdesindeki spor tesisi sayısı 23’ten 98’e yükseltildi. Bu tesislerde yılda 7.200.000 seans spor hizmeti verilmekte ve yıllık yaklaşık 5 milyon kişi yararlanmaktadır.İstanbul 2012 yılında Avrupa Spor Başkenti seçildi ve bu kapsamda İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin aktif desteği ile yüzlerce spor organizasyonu gerçekleştirildi.Formula 1, MotoGP, Şampiyonlar Ligi final maçı, UEFA Kupası final maçı, Dünya Basketbol Şampiyonası, Dünya Tenis Şampiyonası, Satranç Olimpiyatı, Dünya Salon Atletizm Şampiyonası, Dünya Kısa Kulvar Yüzme Şampiyonası ve Euroleague Final Four Basketbol Şampiyonası gibi uluslararası organizasyonlara ev sahipliği yapıldı.Türkiye’nin en büyük spor kulübü haline gelen İstanbul Büyükşehir Belediyesi Spor Kulübü sporcuları olimpiyat oyunlarında toplam 2 altın, 3 gümüş ve 1 bronz madalya kazandı.
9. Dr. Kadri Topbaş Döneminde İstanbul’un Gösterdiği Gelişimin Şehrin Uluslararası Konumuna Yansımaları
London School of Economics ve Brookings Institution tarafından yapılan Global Metro Monitor adlı araştırmada 2011 yılında İstanbul’un ekonomik açıdan dünyanın en hızlı gelişen şehri olduğu sonucuna varılmıştır.Uluslararası Kongre ve Konvansiyon Birliği verilerine göre İstanbul, 2011 yılında dünyada geniş katılımlı organizasyonların en çok düzenlendiği şehir olmuştur.Dünya şehirlerini inceleyen başka bir çalışma olan Küresel Şehirler Endeksi’nde 2010 yılında 41. sırada iken 2014 yılında 28. sıraya yükselmiştir.Küresel Güç Şehir Endeksi’nde ise daha önceleri araştırma kapsamına alınmazken, 2014 yılında dünyanın önde gelen şehirleri arasında 21. sıraya yükselmiştir. The Business of Cities 2015 Araştırmasına göre İstanbul 2010-2015 yılları arasında dünyada ekonomik açıdan en hızlı gelişen şehir olmuştur.Küresel 300 araştırmasına göre 2015 yılında dünyanın en büyük 20. iş merkezi konumuna yükselmiştir.Global Destinations Cities Index’e göre İstanbul’a gelen uluslararası ziyaretçi sayısı 2012-2015 döneminde %67 oranında artmış, Avrupa’da bu konuda ikinci sırada bulunan Hamburg’un iki katından fazla artış gerçekleştirilmiştir. İstanbul yine bu dönemde New York, Singapur ve Hong Kong gibi küresel şehirleri geride bırakarak dünyada en çok ziyaret edilen 5. şehir olmuştur. Avrupa’da ise Londra ve Paris’ten sonra 3. sıraya yükselmiştir. Şehri ziyaret eden turist sayısı 4. sıradaki Barselona’dan yaklaşık %65 daha fazladır.Global Leading Air Hubs Index’e göre İstanbul dünyada hava trafiği yoğunluğu açısından 2015 yılında beşinci sıraya yükselmiştir. Atatürk Havalimanı ise Frankfurt Havalimanı’nı geride bırakarak Avrupa’nın en yoğun 3. havalimanı haline gelmiştir.